Kính thưa các vị đại biểu! Thưa toàn thể các đồng chí! Được dự và phát biểu tại Hội thảo về thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở hôm nay, lời đầu tiên, tôi xin gửi tới các vị đại biểu, các đồng chí lời kính chúc sức khỏe, gia đình hạnh phúc và thành công! Để góp phần nâng cao chất lượng xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, tại hội thảo hôm nay, thay mặt Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh, tôi xin tham luận nội dung“Thực trạng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng ở xã, phường, thị trấn”. Kính thưa các vị, các đồng chí! Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước ta luôn xác định thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở là một nhiệm vụ quan trọng, trở thành mục tiêu và động lực trong công cuộc đổi mới và phát triển đất nước. Việc phát huy dân chủ ở cơ sở đã được thực hiện qua nhiều hình thức và nhận được sự chung tay, vào cuộc của các cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở và khu dân cư. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã nâng cao vai trò của nhân dân trong thực hiện Quy chế dân chủ. Với việc tổ chức thực hiện chủ động, sáng tạo 5 chương trình hành động của Mặt trận Tổ quốc, sự phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, sự lãnh đạo sâu sát của các cấp ủy, nhận thức về dân chủ và thực hành dân chủ trong xã hội được nâng cao, tạo sự đồng thuận sâu rộng trong nhân dân. Phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” được cụ thể hóa trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Một trong những chủ thể quan trọng trong thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở đó là Ban thanh tra nhân dân (TTND), Ban giám sát đầu tư của cộng đồng (GSĐTCCĐ); do đó việc nâng cao chất lượng hoạt động của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ luôn là một trong những nội dung quan trong hoạt động của MTTQ Việt Nam các cấp trên địa bàn tỉnh nói chung và trong phát huy dân chủ ở cơ sở nói riêng. Xác định rõ vai trò quan trọng của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ trong thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở thông qua các hoạt động giám sát thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh; việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở, đấu tranh với các biểu hiện tham nhũng, lãng phí trong xây dựng các công trình, dự án triển khai ở địa phương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh luôn quan tâm kiện toàn tổ chức và hoạt động đẩy mạnh công tác giám sát và phát huy đúng vai trò, trách nhiệm của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ ở cơ sở. Hằng năm Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đã hướng dẫn công tác TTND, GSĐTCCĐ triển khai đến MTTQ các huyện, thành phố, cơ sở và Ban công tác Mặt trận khu dân cư. Bên cạnh đó, phối hợp tổ chức tập huấn, củng cố kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ công tác cho đội ngũ thành viên ban TTND, Ban GSĐTCCĐ; tổ chức các hội nghị, hội thảo trao đổi kinh nghiệm thực tiễn, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong hoạt động TTND, GSĐTCCĐ, chia sẻ những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc; đề xuất giải pháp để nâng cao chất lượng hoạt động của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ. Tăng cường phối hợp kiểm tra, giám sát chuyên đề về công tác TTND, GSĐTCCĐ, qua đó kịp thời chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế để thực hiện hiệu quả các nội dung liên quan trong thời gian tiếp theo. Để tạo điều kiện cho Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ thu thập tài liệu, chứng cứ, thông tin có liên quan phụ vụ cho hoạt động giám sát hiệu quả, các cuộc họp của HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ cấp xã liên quan đến cơ cấu, tổ chức hoặc nghiệp vụ giám sát, Trưởng Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ đều được mời tham dự. Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ đã tham gia góp ý, xây dựng chính quyền thông qua các hình thức như: Tổ chức hội nghị nhân dân, tổ chức hội nghị đối thoại, ở địa phương phát phiếu xin ý kiến và tiếp công dân để thu thập thông tin tổng hợp gửi chính quyền và các cơ quan chức năng xem xét giải quyết, trực tiếp giám sát các hoạt động của chính quyền địa phương. Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ đã kịp thời phát hiện, kiến nghị xử lý nhiều sai phạm khi thực hiện triển khai các dự án ở cộng đồng, giúp cơ quan quản lý nhà nước các cấp, chủ đầu tư phát hiện những sai sót, bất cập, tránh lãng phí trong quá trình thực hiện các dự án, kiến nghị điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế, góp phần nâng cao hiệu quả, đầu tư dự án trên địa bàn tỉnh. Hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng thật sự phát huy được hiệu quả, nhất là giám sát các công trình, dự án có sự tham gia đóng góp trực tiếp của người dân, góp phần đem lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng ở những nơi được thụ hưởng dự án; kịp thời phát hiện và kiến nghị chủ đầu tư, đơn vị thi công khắc phục những sai sót, nâng cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc ở cơ sở trong việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Hoạt động của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ ngày càng được chú trọng, các thành viên có nhiều nỗ lực, tâm huyết trong hoạt động giám sát, góp phần ổn định an ninh trật tự và góp phần xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Hiện nay toàn tỉnh Bắc Giang có 209 Ban TTND với 1.956 thành viên và 455 Ban GSĐTCCĐ với 2.765 thành viên, các thành viên đều là những người có uy tín, hiểu biết về chính sách, pháp luật, đáp ứng đủ các điều kiện tham gia. Các Ban thường xuyên được củng cố, kiện toàn đủ về số lượng, từng bước nâng cao chất lượng giám sát và đã xây dựng được Quy chế hoạt động có nền nếp, hiệu quả, Trưởng Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ là Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã, phường, thị trấn. Năm 2020 và 6 tháng đầu năm 2021, Ban TTND đã tham dự 50 cuộc họp của HĐND, UBND xã liên quan đến nhiệm vụ giám sát, xác minh; 244 cuộc họp của Ủy ban MTTQ cấp xã liên quan đến tổ chức và hoạt động; Ban GSĐTCCĐ đã tham dự 989 cuộc họp của HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ cấp xã liên quan đến nhiệm vụ GSĐTCCĐ, 986 cuộc họp của Ủy ban MTTQ cấp xã liên quan đến tổ chức và hoạt động của Ban GSĐTCCĐ. Để đảm bảo kinh phí cho Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ hoạt động, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh đã phối hợp tham mưu cho HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết quy định mức kinh phí hỗ trợ hoạt động của Ban TTND trên địa bàn tỉnh Bắc Giang (đối với xã loại 1 và xã đặc biệt khó khăn 7 triệu đồng/ban/năm; xã loại 2 là 6 triệu đồng/ban/năm; xã loại 3 là 5 triệu đồng/ban/năm); phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Chỉ thị về tăng cường thực hiện giám sát đầu tư của cộng đồng trên địa bàn tỉnh, trong đó quy định rõ trách nhiệm của UBND cấp xã đảm bảo mức kinh phí hỗ trợ GSĐTCCĐ, qua đó góp phần động viên, khích lệ, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ. Những kết quả đạt được đã góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của ban TTND, Ban GSĐTCCĐ, phát huy dân chủ ở cơ sở, quyền làm chủ của nhân dân trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; phòng, chống tham nhũng, lãng phí ảnh hưởng tiêu cực đến lợi ích chung của cộng đồng; góp phần xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh, giảm thiểu đơn thư khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp, giữ vững ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương,... Thưa các vị, các đồng chí! Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế đó là: Sự phối hợp giữa MTTQ và UBND trong thực hiện hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, sơ kết, tổng kết thi đua, khen thưởng về công tác TTND, GSĐTCCĐ ở một số địa phương trong tỉnh còn chưa thường xuyên. Một số Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ chưa bám sát Nghị quyết của HĐND, chương trình kinh tế - xã hội của UBND và văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của cấp trên để xây dựng được chương trình, kế hoạch công tác giám sát hàng năm. Công tác củng cố, kiện toàn, tập huấn nghiệp vụ, trang bị tài liệu cho đội ngũ thành viên Ban GSĐTCCĐ ở một số nơi còn chưa được chú trọng. Việc huy động nhân dân cùng tham gia giám sát chưa thường xuyên,... * Nguyên nhân: - Thành viên Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ thường xuyên thay đổi, thành viên mới chưa được tập huấn nghiệp vụ, trang bị tài liệu nên trong giám sát còn gặp khó khăn. - Hiểu biết của một số thành viên Ban GSĐTCCĐ về kỹ thuật trong lĩnh vực xây dựng cơ bản còn hạn chế. - Công tác củng cố, kiện toàn, tập huấn nghiệp vụ, trang bị tài liệu cho đội ngũ thành viên Ban GSĐTCCĐ ở một số nơi còn chưa thường xuyên. Tuy nhiên hiện nay, theo số liệu thống kê 6 tháng đầu năm 2021, còn 15 ban GSĐTCCĐ được cấp kinh phí dưới 5 triệu và 71 ban GSĐTCCĐ chưa được cấp kinh phí theo quy định Nghị định số 84/2015/NĐ-CP của Chính phủ nên ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của các Ban,...Theo quy định mới tại điểm a, khoản 5 Điều 9 Nghị định 29/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ quy định về trình tự, thủ tục thẩm định dự án quan trọng quốc gia và giám sát, đánh giá đầu tư: ”Chi phí hỗ trợ giám sát đầu tư của cộng đồng trên địa bàn cấp xã được cân đối trong dự toán chi của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và do ngân sách cấp xã đảm bảo. Mức kinh phí hỗ trợ giám sát đầu tư của cộng đồng trên địa bàn xã bố trí phù hợp với kế hoạch hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng do Hội đồng nhân dân xã quyết định và đảm bảo mức kinh phí tối thiểu 10 triệu đồng/năm cho một xã”. Song, năm 2021, Ban GSĐTCCĐ ở xã, phường, thị trấn chưa xây dựng dự toán kinh phí theo Nghị định 29/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ. Để phát huy hơn nữa vai trò hoạt động của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ trong thời gian tới, MTTQ các cấp cần phối hợp với các ngành chức năng tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau: Thứ nhất: Tiếp tục hướng dẫn, triển khai các văn bản về TTND, GSĐTCCĐ như: Nghị định số 159/2016/NĐ-CP quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Luật thanh tra về tổ chức và hoạt động của Ban thanh tra nhân dân; Nghị định 29/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ quy định về trình tự, thủ tục thẩm định dự án quan trọng quốc gia và giám sát, đánh giá đầu tư và các văn bản của tỉnh ban hành về công tác TTND, GSĐTCCĐ. Thứ hai: Hằng năm xây dựng kế hoạch, phối hợp tổ chức tập huấn nghiệp vụ và kiểm tra thực hiện công tác TTND, GSĐTCCĐ; hướng dẫn cơ sở tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, kịp thời khắc phục những tồn tại hạn chế, củng cố những nơi hoạt động còn yếu kém, từng bước nâng cao chất lượng hoạt động trong thời gian tiếp theo. Thứ ba: Hướng dẫn Ủy ban MTTQ cấp xã xây dựng kế hoạch của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ hằng năm; thông qua kế hoạch, lập dự toán chi phí hỗ trợ cho hoạt động Ban GSĐTCCĐ; hướng dẫn nội dung chi, quản lý, sử dụng chi phí giám sát theo đúng quy định tại Điều 4, Điều 5 Thông tư số 63/2017/TT-BTC ngày 19/6/2017 quy định về lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí bảo đảm cho hoạt động của Ban TTND; điểm a, khoản 5 Điều 9 Nghị định 29/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ quy định về trình tự, thủ tục thẩm định dự án quan trọng quốc gia và giám sát, đánh giá đầu tư. Thứ tư: Ủy ban MTTQ cấp xã tăng cường hướng dẫn việc củng cố, kiện toàn về tổ chức, đảm bảo số lượng thành viên Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ theo quy định mới; nâng cao chất lượng hoạt động của Ban GSĐTCCĐ, chú trọng giám sát việc thực hiện QCDC và các công trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương. Thứ năm: Tích cực tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nhân dân trên địa bàn chủ động thực hiện quyền giám sát. Định kỳ tiến hành tổng kết năm, biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích trong công tác giám sát. Trên đây là ý kiến tham luận “Thực trạng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng ở xã, phường, thị trấn” của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh Bắc Giang. Một lần nữa xin kính chúc quý vị đại biểu mạnh khỏe và hạnh phúc, đoàn kết và thành công. Trân trọng cảm ơn!